ترنم باران

گفتاری تازه از آیت الله جوادی آملی - ویژه شهادت امام سجاد(ع)

…جریان سیّدالشهداء نه تنها در قبر بی‌نظیر بود، در حال جان دادن هم بی‌نظیر بود. در حال جان دادن هم که شنیده‌اید؛ چون آنجا هم مستحب است، یا جزء آداب احتضار است که اگر کسی مُحتضر است، در حال جان دادن است؛ کسی دست به سینه‌اش نگذارد. این محتضر است، بالأخره در کشاکش مرگ است؛ گفتند: دست به سینه‌اش نگذارید، بگذارید آسان جان بدهد. خانواده‌های شاهد، بدانند فرزندان‌شان برای یک همچنین امامی رفتند؛ با او محشورند!

وجود مبارک أبی عبدالله(ع) که در قتلگاه تمام قسمت‌های چشمان مطهرش را خون گرفت، چشمان مطهرش بسته بود؛ دید این سینه سنگین شده؛ فرمود: کیستی؟ هر که هستی بدان، جای بلندی نشسته‌ای.

«لَقَدِ ارْتَقَیتَ مُرتَقاً عَظیماً طالَما قَبَّلَهُ رَسُول الله…» (ناسخ التواریخ / ج2 / ص 390) هر که هستی، بدان اینجا خیلی بلند است. اینجا را پیغمبر مکرر می‌بوسید. دیگران می‌دیدند وجود مبارک پیغمبر این دکمه‌ها را باز می‌کند، از یقه تا این قسمت سینه را مکرر می‌بوسد. نمی‌دانستند رازش چیست! چه اینکه لبان مطهر أبی عبدالله را هم می‌بوسد، نمی‌دانستند که رازش چیست!

وجود مبارک امام سجاد (ع) شبی که آمدند تا بدن شهدای کربلا را دفن کنند، همه را معرفی کرد، دستور داد همه آن ابدان را بیاورند پائین پای وجود مبارک سیّدالشهداء(ع)؛ با کمک‌ بنی اسد آن ابدان دفن می‌شدند.

نوبت به 2 تا بدن که رسید،‌ شخصاً این بدن‌ها را دفن کرد و به اینها اجازه نداد. یکی بدن مبارک قمر بنی هاشم بود، چون به عمویش خیلی اظهار ارادت می‌کرد. در «الأمالی لِلصدوق» صفحه 463 آمده است «إنَّ لِعَمِیَّ العَباسْ دَرَجَهً یَغبِطُهُ بِهَا جَمیعُ الشُّهَداء یُومَ القِیامَه …» خیلی به عمویش احترام می‌کرد.

حالا از مقامات قمر بنی هاشم چه خبر داشت، ما اطلاعی نداریم. خُب او کسی است که بالأخره هم وجود مبارک سیّدالشهداء به قمر بنی هاشم فرمود: من به فدای تو، اِرکَبْ بِنَفسِی اَنتْ … هم امام صادق(ع) درباره او یک زیارت عظیمی دارد، هم امام سجاد این حرف را زد. با این 2 تا بدن یک کار اختصاصی کرد؛ که شخصاً وارد قبر شد، این بدن‌ها را شخصاً به قبر برد و شخصاً دفن کرد. و اگر می‌گفتند‌:‌ شما به تنهائی چگونه این بدن را دفن می کنید، می فرمود: إنَّ مَعِیَ مَنْ یُعینُنِی؛ با من کسانی هستند که من را کمک کنند.

جزء آداب دفن این است که وقتی مرده را در قبر گذاشتند، این کفن را از صورتش باز می‌کنند، این صورت را روی خاک می‌گذارند، 2 ـ 3 بار این جمله را با خدای سبحان می‌گویند: عَفوَکَ، عَفوَکَ، عَفوَکْ. حالا وجود مبارک امام سجاد(ع) بدن مطهر سیّدالشهداء(ع) را به قبر سپرد. می‌خواهد کفن از صورتش بردارد، صورت مطهرش را روی خاک بگذارد، بگوید: عَفوَکَ، عَفوَکَ! هیچ مصیبتی به اندازه مصیبت امام سجاد(ع) نیست؛ با این بدن چه کرد…

در شام وقتی از امام سجاد(ع) سئوال کردند در این جریان و در این جنگ چه کسی پیروز شد، فرمود: ما. با اینکه حضرت را با زنجیر اسارت وارد شام کرده‌اند، فرمود: «ما رفتیم، و دین را آزاد کردیم. مردم فهمیدند اسلام یعنی چه، قرآن یعنی چه، سنّت یعنی چه؛‌ و … همه این امور را آزاد کردیم و برگشتیم؛ إذا اَرَدْتَ اَنْ تَعرِ‏فَ مَنْ غَلَبْ فَإذا دَخَلَ وَقتُ الصَّلاه فَاَذِّنْ وَ اَقِمْ.»

جریان کربلا سالیان متمادی ذکرش،‌ روضه خوانی‌اش، عرض ادب به پیشگاه سالار شهیدان قَدغن بود، تا عصر عباسی‌ها هم همین طور بود؛ بعدها کم کم رواج پیدا کرد. آنوقت همین امام سجاد(ع) برای اینکه این نام را حفظ بکند؛ از هر فرصتی برای احیای نام کربلا استفاده می‌کرد. آب می‌آوردند برای وضو، حضرت متأثر می‌شد؛ گاهی هم اشک می‌ریخت. گوسفند ذبح شده‌ای را می‌دید، متأثر می‌شد. نام غریب یا مظلومی را می‌شنید، متأثر می‌شد؛ در بسیاری از موارد اشک می‌ریخت و با این اشک کربلا را نگه داشت. با این مرثیه خوانی و نوحه خوانی و عزاداری بسیاری از ائمه (ع) جریان کربلا را زنده نگه داشتند.

وجود مبارک امام پنجم، امام باقر (ع) وصیت کرده بود که بخشی از مال مرا وقف کنید، لِنَوادِبَ تَندُبُنِی بِمِنَی عَشرْ سِنینْ فرمود: زائران، حاجیان؛ وقتی اعمالشان را انجام دادند، در منا یک فراغتی دارند. یک دو یا سه شبی که آنجا هستند؛ شب یازدهم و شب دوازدهم را هستند، برخی‌ها هم ممکن است تا شب سیزدهم باشند. این دو شب را یک فراغتی دارند، برنامه‌ای ندارند، فقط بیتوته است. اینها آماده‌اند برای شنیدن؛ قبلاً در جاهلیّت وقتی کارهایشان تمام می‌شد در مِنا، به مفاخر قوم و تبار و نِیای خودشان می‌پرداختند، اسلام که آمد، گفت: این حرف‌ها را بردارید، مفاخر قرآن و انبیاء و اولیاء را بازگو کنید، آنها فخر نیست.

وجود مبارک امام باقر (ع) فرمود: مالی را من وقف کردم، 10 سال در منا برای من عزاداری کنید… یعنی نام خاندان عصمت و طهارت را، هدف، برنامه و انگیزه و هدایت های ائمه(ع) را، علوم و معارف دین را 10 سال برای مردم منتقل بکنید که کم کم این آثار بماند.

برای همین ائمه (ع) اصرار داشتند که اگر کسی این نام را احیاء کند، قدمی که به طرف مراسم عزای سالار شهیدان می‌رود، مخصوصاً آن وقت؛ و در همه اعصار، این برکت را دارد که این نام زنده می‌شود. انسان با حضور در محافل حسینی (ع) معنای اسلام را، معنای قرآن را، معنای سنّت را، معنای اسیر و امیر را، معنای مصادره شدن دین را کاملاً می‌فهمد. آن وقت وظیفة خود را در برابر این امور کاملاً می شناسد.

عاشورابه مادرس می دهدکه برای حفظ دین باید فداکاری کرد.درس می دهدکه درراه قرآن بایدازهمه  چیزگذشت.درس می دهدکه درمیدان نبردحق وباطل همه افراداعم ازکوچک وبزرگ،زن ومرد،پیروجوان ،شریف ووضیع وامام ورعیّت باهم دریک صف قرارمی گیرند. درس می دهدکه جبهه  دشمن  باهمه تواناییهای ظاهری بسیارآسیب پذیراست.
((گزیده ای ازرهنمون های مقام معظم رهبری به جوانان ))

شباهت ها وپیوندهایی میان حضرت سیدالشهدا(علیه السلام) وحضرت  حجت(عج)وجوددارد  چرا که عاشوراپشتوانه  فرهنگی عصرغیبت  واستراتژی انتظاراست.اکنون باتوجه به این مطلب به  بخش عملی آن  پرداخته می شود.وتکلیف بسیارحساس وخطیری راکه متوجه تمامی شیعیان  خصوصاً ارادتمندان،عزاداران،عاشقان  وزائران  امام حسین(علیه السلام)است  رابه نگارش  درآورده ،امیدکه درشماریاوران حضرتش  درآییم.
1.فرصت ها وتهدیدها
ازپیوندظهرعاشوراباظهورآخرین حجت حق،بهترین فرصت حاصل میشودتااندیشیدوفرهنگ غنی شیعه  راعلاوه برتبیین  وپالایش به فکرالگوسازی  دراین  دوراه بود.باتوجه  به مشابهت  یاران  هردوقیام مانندنقش جوانان  وزنان درهردودوره واشتراک  اهداف  هردونهضت ،بهترین  عرصه  برای حضوروظهورمعصوم فراهم می آید.تدبیرومدیریت  دربحران ها برای حفظ وجلوگیری  ازریزش ها،تکلیف اصلی برای زمینه  سازی می باشد.امروزه  باتوجه به مدیریت تحول می توان ازنهضت امام حسین (علیه السلام)برای بسط وتعمیق اندیشه انسان مدرن عصرغیبت،بهره جست وتلاش کردونگذاشت تکرارتاریخ،خاطره های تلخ وسیاه را استمرار بخشد.
اگروضعیت اجتماعی وسیاسی سال61هجری  منجربه شهادت غریبانه امام حسین (علیه السلام)شد،همان مسئله درموردحضرت مهدی(عج) موجب طولانی شدن  دوران غیبت  می گردد.
درعاشورای سال61هجری،مردم حاضربه همکاری باامام زمان  شان نشدند؛انسان ها به ظاهردینداربودند،نمازمی خواندند،قرآن تلاوت می کردند،روزه می گرفتند،به حج میشتافتنداما این عبادت ها خالی ارروح ولایت بود.لذاوقتی امام زمان شان  در هشتم ذی الحجه مکه رابه سمت کوفه ترک می کند،آنهابه سوی  منا وعرفات  می روند.این مسئله تهدید بسیارجدی برای این عصراست.نبایدازوجودامام عصر(عج) قافل بودو سرگرم دنیا وحتی غرق درعبادت بدون ولایت بود.اگرانسان های زمان امام حسین (علیه السلام)دربرابروجدان تاریخ ودرمحکمه عدل  خداوند متعال محکوم ومجرم می باشند.کسانی که به استنصارامام زمان (عج) هم لبیک نمی گویند،مقصرومجرم اند!
تاکنون چندباربه امام مهدی(عج) لبیک گفته ایم؟آیاتاکنون صدای رسای اوراباگوش جان شنیده ایم؟آیاضرورت پرداختن به فرهنگ مهدویّت برای ما روشن است ؟آیا با خواسته های او آشنا هستیم؟آیامی دانیم امراوبرزمین مانده وما مشغول خویش هستیم؟مگر نه این است که براساس  آیه شریفه «یَوم نَدعُوکُلَّ اُنا سٍ بِاِمَامِهِم» همه دربرابر امام  زمان  مان  مسئولیم وبراساس این  فراز از زیارت جامعه «وایاب الخلق الیکم وحسابهم علیکم»روزی فرامی رسد که باید پاسخگوی به امام زمان مان علی اکبروامام زاده ی چون  ابوالفضل (علیه السلام) وهمه چیزهابایدفدای امام زمان(علیه السلام) شود.همه خواسته ها دربرابر خواست  حجت  خدا رنگ می بازدوچه کسی نمی داندمهمترین خواسته امام زمان(عج)، زمینه سازی برای ظهور اوست؟
2. بیم هاوامیدها
باتوجه به گذشت قرن ها اززمان غیبت وسپری شدن دوازده قرن غربت،ابتداً بیم آن می رود که ما نیز مانندانسان های گذشته ،امام مان راتنها گذاشته ایم.اماباتوجه به وضعیت اجتماعی وسیاسی  این دوران  باید گفت:بسیارامیدواریم که ماازجمله یاران مشرقی اوباشیم که زمینه رابرای ظهورش مهیا کرده ایم.گفتنی است بیم وامیدی  هم نسبت به مجالس عزاداری  سیدالشهدا (علیه السلام )ودیگرمحافل مذهبی وجوددارد؛دربرخی ازمجالس اهل بیت (علیهم السلام) هیچ سخنی ازفرزندشان امام مهدی (عج) بیان نمی شودودربرخی ازمجالس ،مطالب سست وواهی که مخالف بارضایت حضرت ولی عصر(عج) است بیان می شودوبعضی ازمجالس هم دعابرای امام عصر(عج) رابه انتهای مجلس وآخرین خواسته خود موکول می کنند!!!درحالی که بایدازتمام آسیب ها وآفت هاازمجالس اهل بیت (علیهم السلام) پرهیز داشت.
عاشقان ومحبان اهل  بیت بدانند که دعا کردند برای ظهورامام مهدی(عج)ازوظایف مهم  همگان است وواجب کفایی نیست که باانجام دادن  عده ای از دیگران ساقط شود، بلکه  مانند نمازهای پنجگانه است که برهمگان واجب است. حضرت امام حسین (علیه السلام)درعالم مکاشفه به یکی ازبزرگان قم فرمودند:(…مهدی ما درعصر خویش مظلوم است ،تا می توانییددرباره او سخن بگویید وقلم فرسایی کنید،آنچه درباره شخصیت اوبگویید،درباره همه معصومان گفته اید؛چون حضرات معصومین  همه درعصمت،ولایت وامامت یکی هستندوچون عصر،عصرمهدی ماست،سزاواراست مطالب درباره او گفته شود…بازتایید می کنم که درباره مهدی ما سخن بگوییدوبنویسید.بیش ازآنچه نوشته وگفته شده باید درباره اش  نوشت وگفت.)
بنابراین عاشوراباید شورانتظار وشوق ظهور رامضاعف کند وعزاداران حسینی  بایک چشم برمصائب  ابی عبداللّه (علیه السلام)گریه وباچشم دیگر افق های ظهوررارصد کنند.باچشمان اشک باروبالبان  مترنم به ظهور،بیرق  عزای حسین (علیه السلام)وپرچم سبز انتظار رابه دوش گرفته وبایک دست رثای حسین(علیه السلام)برسروسینه وبادست دیگربه سوی آسمان برای ظهوردعاکنند .وناگفته پیداست که این انحصاری درروزعاشورا نداردبلکه درهمه زمان هاباید چنین توجهی را مبذول داشت.
کی شودمهدی بیاید یاحسین                  کربلا رااوگشایدیاحسین
کی شودآوای توازنای او                      درکنارکعبه آیدیاحسین
می شودبایالثارات  الحسین                   نهضتی برپانمایدیاحسین
کی شودگیردزدشمن انتقام                     شعرپیروزی سرایدیاحسین
کی شودآن روضه خوان خون جگر           سوزاین دل رافزایدیاحسین