امامت در قرآن
چه برهان فلسفی بر وجود امام مهدی می‌توان برشمرد؟
برهان امکان اشرف: در فلسفه به اثبات رسیده است که آفرینش از وجود اشرف آغاز، و به ترتیب به وجود شریف و غیرشریف (خسیس و اخسّ) می‌رسد. پس هرگاه در نظام خلقت، افراد شریف و غیرشریف مشاهده می‌شوند، قطعاً وجود اشرف باید موجود باشد. حجت الهی (پیامبر و امام) به دلیل دارا بودن تمام کمالات، در مرتبۀ اشرف قرار دارد. پس تا زمانی که یک فرد از انسان‌های عادی باشد، حجت الهی فرد اشرف نیز وجود دارد. طبق روایات، حجت الهی در زمان ما امام مهدی می‌باشد.
برهان عنایت: هستی، آفرینش خدای عالم، قادر و حکیم است. از این‌رو بهترین نظام ممکن را داراست (نظام احسن). در این نظام خدا به تمامی نیازهای موجود، علم و عنایت دارد و آنان را با هدایت تکوینی (غریزه) راهنمایی می‌کند. از آن‌جا که مهم‌ترین نیاز انسان، هدایت است، خدا باید راهنمایانی را برای هدایت انسان قرار دهد، وگرنه نظام خلقت، احسن نمی‌باشد.
آخرین فرد از این راهنمایان امام مهدی است.
برهان هدف‌مندی (علت غایی): خدا در خلقت جهان و انسان هدف دارد.
در علم کلام، مشهورترین دلیل بر هدف‌مندی خلقت، بیهوده و لغو نبودن آفرینش شمرده می‌شود. علت غایی موجودات جهان، انسان است؛ زیرا او کامل‌ترین موجود است و حجت خدا (انبیاء و امامان)، علت غایی وجود انسان می‌باشند؛ زیرا حجت خدا، کامل‌ترین انسان است. در نتیجه از طریق برهان انّ (از معلول به علت پی بردن) این‌گونه استدلال می‌شود: تا زمانی که این جهان و موجودات آن ازجمله انسان، هستند، باید حجت الهی هم در خارج موجود باشد تا هدف خلقت تحقق یابد.
حجت خدا در این زمان امام مهدی است و تا او نباشد، جهان پابرجا نمی‌ماند.
آیا دلیلی عرفانی بر وجود امام عصر می‌توان اقامه کرد؟
برخی از برهان‌های عرفانی بر وجود حجت عبارت‌ا‌ند از:
1. برهان واسطۀ فیض: در عرفان و نیز فلسفه به اثبات رسیده است که خدا به دلیل تجرد محض و بساطت، در بالاترین مرتبۀ وجود است و عالم طبیعت به خاطر مادی بودن، در پایین‌ترین مرتبۀ وجود قرار دارد. بنابراین باید واسطه‌ای باشد تا قابلیت عالم مادی را برای دریافت فیض بالا ببرد. این واسطه باید دارای دو جنبۀ خدایی و دنیایی باشد تا فیض را از خدا دریافت و به خلق خدا برساند. چنین شخصی را خلیفۀ خدا یا امام می‌نامند. خلیفۀ خدا در عصر غیبت، امام مهدی است.
2. برهان مظهر جامع یا انسان کامل: در عرفان اسلامی بیان شده است که اسماء و صفات الهی، مظهر می‌خواهند. در میان اسماء الهی، «الله» اسم جامع است؛ از این‌رو مظهر آن باید جامع باشد.
انسان کامل به دلیل جامعیت و دربرداشتن عوالم عقل، مثال، طبیعت و… می‌تواند تجلّی اسم «الله» باشد و همان‌طور که اسم الله واسطۀ فیض الهی به دیگر اسماء است، انسان کامل نیز _ که مظهر آن اسم است _ مقام خلافت، امامت و واسطۀ فیض الهی است.
3. برهان عدم تبعیض در فیض: در هر زمان باید بین عالم ربوبی و انسان ارتباط باشد. در زمان‌های گذشته، انبیاء و اوصیاء واسطۀ فیض و ارتباط بشر با خدا بودند. این ارتباط در زمان انبیاء با وحی و نبوت صورت می‌گرفت. حال سؤال این است که با وجود سعۀ فیض الهی، چرا این امت از چنین فیض عظمایی محروم باشد؟ امروزه این ارتباط با مقام امامت و توسط امام عصر برقرار است.
هانری کربن، (اسلام‌شناس فرانسوی) می‌گوید: به عقیدۀ من مذهب تشیع
تنها مذهبی است که رابطۀ هدایت الهی بین عالم انسانیت و خداوند را
به‌طور مدام حفظ کرده و ولایت را به صورت زنده تا روز قیامت ثابت و مستمر نگه داشته است.
آیا می‌توانید برهانی جامعه‌شناختی بر وجود امام مهدی بنویسید؟
انسان فطرتاً گرایش به زندگی اجتماعی دارد. برای سامان دادن به زندگی اجتماعی، نیاز به قانون و اجرای کامل آن است؛ اما به دلیل این‌که انسان در آگاهی‌های خود نقص دارد و فطرتاً منفعت‌طلب است، نمی‌تواند خود برای خویش قانون‌گذاری کند.
تنها خداست که نیازهای واقعی انسان را می‌داند و قانون زندگی بشر را از طریق وحی و فرستادن حجت الهی در اختیار آن‌ها می‌گذارد. حجت الهی که در زمان ما قانون الهی را در اختیار دارد و توانایی اجرای آن را در سطح زندگی بشر امروزی دارد، حضرت ولی‌عصر می‌باشد. اوست که می‌تواند زندگی بشر را به بهترین وجه ممکن سامان بخشد و عدالت اجتماعی را در سراسر زمین حاکم گرداند.
چه برهان ریاضی بر وجود امام عصر می‌توان ذکر کرد؟
برهان حساب احتمالات: قضیۀ امام مهدی، حقیقتی است که قرن‌های متمادی در امت اسلامی منتشر بود و به صورت متواتر به ما رسیده است؛ نواب اربعه در طول هفتاد سال و پس از آن علماء به مردم تذکر می‌دادند. آیا انسان می‌تواند باور کند که دروغی بتواند قرن‌ها دوام بیاورد. از جهت علمی و به حساب احتمالات، محال یا نزدیک به محال است که دروغی بتواند با این درجۀ اطمینانی که برای امت اسلامی دارد، دوام بیاورد.
دلیل نقلی بر اثبات وجود امام مهدی چیست؟
با استفاده از آیات و روایات می‌توان وجود امام مهدی را ثابت کرد:
الف) قرآن کریم
بدون شک، از نظر جامعۀ اسلامی کلیۀ مفاهیم و اعتقادات اصیل اسلامی ریشه در کلام الهی دارد و اساس عقیده به ظهور امام زمان در کتاب خدا وجود دارد و این کتاب بزرگ آسمانی فرا رسیدن آن روز مبارک و فرخنده را به تمام پیروان بشارت داده است.