امامت در قرآن
وتفاوتهای مهدویت از منظر شیعه و اهلسنت؟
در برخی از مباحث مهدویت میان اهلسنت و شیعه و حتی میان دانشمندان اهلسنت اختلاف است. ما در اینجا تفاوت میان دو دیدگاه مشهور شیعه و اهلسنت را بیان میکنیم. از اینرو اختلاف میان این دو منظر براساس نظر اکثریت اهلسنت بررسی میشود. هرچند برخی از علمای اهلسنت موافق نظر شیعه باشند. در ذیل به برخی از این تفاوتها اشاره میشود:
1. ولادت امام مهدی: از نظر شیعه تولد امام مهدی مورد اجماع بلکه از ضروریات مذهب است و علمای متعددی بر آن تأکید کردهاند. ولی اکثر اهلسنت ولادت امام را در گذشته نپذیرفتهاند و گفتهاند ایشان در آخرالزمان به دنیا میآید. هرچند برخی تا 135 نفر از علمای اهلسنت را شمردهاند که به دنیا آمدن فرزند امام عسکری را پذیرفتهاند.
البته تعدادی از اهلسنت، هم ولادت و هم مهدی موعود بودن را پذیرفتهاند؛ اما برخی دیگر فقط ولادت را پذیرفتهاند، ولی اینکه او مهدی موعود باشد، انکار کردهاند.
2. نام پدر امام مهدی: اکثر اهلسنت نام پدر امام مهدی را همنام پدر پیامبر اعظم (عبدالله) میدانند؛ براساس روایتی که پیامبر فرمود:
اسمه اسمی واسم ابیه اسم ابی؛
مهدی نام من است (محمد)، و نام پدرش نام پدر من است (عبدالله).
ابونعیم 31 طریق برای این روایت میشمارد که در آنها این عبارت نیست؛ اما شیعه نام پدر امام مهدی را حسن میداند و روایات زیادی در حد تواتر بر این امر دلالت دارند.
3. اسامی خلیفههای دوازدهگانه: روایاتی که تعداد جانشینان را دوازده نفر دانستهاند، در حد تواتراند. علمای اهلسنت فقط روایاتی را نقل کردهاند که در آنها آمده: پیامبر دوازده خلیفه دارد، اما نام آنها در آن روایات برده نشده است. نام دوازده امام و خلیفه در روایات شیعه برده شده است و به عنوان تنها خلفا و امامان بر حق معرفی شدهاند. اهلسنت این بیان را نپذیرفتهاند، اما
در عین حال نتوانستهاند دوازده خلیفه را هم مشخص کنند. پس تفاوت شیعه
و اهلسنت در این است که به اسامی این جانشینان در روایات شیعه تصریح شده، ولی در روایات اهلسنت فقط خلفا دوازده نفر شمرده شدهاند و نام آنها مشخص نیست.
4. امام مهدی فرزند امام حسن یا امام حسین: دیدگاه اکثر اهلسنت بر این است که امام مهدی از فرزندان امام حسن مجتبی است و به برخی از روایات استناد میکنند؛ ولی روایاتی که میگوید: از نسل امام حسین است، بیشتر و قویتر هستند. علاوه بر اینکه روایاتی که دلالت دارند بر اینکه امام مهدی از نسل امام حسن است، قابل توجیه است؛ به این بیان که امامان از امام باقر به بعد، هم از نسل امام حسن هستند (از طرف مادر) و هم از نسل امام حسین (از طرف پدر).