امامت در قرآن
همچنان که گذشت، اساساً یادکرد قرآن از اشخاص و گروهها تنها به ذکر نام نیست؛ بلکه گاهی با اوصاف و ویژگیهاست. آیات متعددی صفات امام و جوانب شخصیتی او را بیان میکنند. به عبارت دیگر قرآن به دو گونه به معرفی افراد میپردازد:
الف) نام بردن از اشخاص خاص: قرآن در صورتی از این روش استفاده میکند که چالشبرانگیز نباشد؛ مثلاً موجب ایجاد انگیزه برای تحریف کتاب آسمانی نگردد؛
ب) بیان صفات و ویژگیهای افراد: در بحث امامت که بحث چالشبرانگیزی است و نام بردن امامان، به احتمال زیاد تحریف قرآن را به دنبال داشت، به ذکر صفات امام بسنده میکند، و با مراجعه به روایات میتوان به نام و ویژگیهای امامان به روشنی دست یافت.
راه شناخت امام زمان چیست؟ بهترین راه شناخت امام عصر کدام است؟
همانگونه که روشهای گوناگونی برای شناخت خدا وجود دارد و والاترین روش سلوک صدیقین و شناخت خدا با خودش است (شناخت مقام الوهی خدا) نه شناخت او به واسطۀ آثارش، بهترین راه شناختن پیامبر هم شناخت او با شناخت مقام پیامبری است (نه شناختن با معجزه). بهترین راه شناخت امام هم شناختن مقام امامت است، چنانکه در روایتی میخوانیم:
اعرفوا الله بالله والرسول بالرسالة وأولی الامر بالمعروف والعدل والاحسان؛
خدا را با مقام الوهیت، و پیامبر را با مقام رسالت، و امام (اولوالامر) را با مقام ولایت که معروف، عدل و احسان از جنبههای آن است (سنت علمی و عملی) بشناس.
پس بهترین راه شناخت، شناخت قلبی و فهم شاهدانه الوهیت، نبوت و امامت است.
مرتبۀ دیگر از شناخت امام، با بررسی دعاها و زیارتهایی که مربوط به امامان است به دست میآید؛ زیرا معارف بسیار بلند دربارۀ مقام امامت در آنها نهفته است. فرازهای زیارت جامعۀ کبیره، بیانگر مقام والای امامت میباشد.
در روایات، مخصوصاً نهجالبلاغه، جنبههای مختلف امامت به ویژه رهبری سیاسی اجتماعی امام مورد بررسی قرار گرفته است.
هرکس به اندازۀ توان علمی و عملی خود میتواند به درجهای از مقام امامت دست یابد. در این راه مراجعه به علمای ربانی و کتابهای متقن راهگشاست.